تێبینی: ئەم بابەتە بەتەواوەتی لە یەکێک لە ڕاپۆرتەکانی جۆنی هاریس (Johnny Harris)، ڕۆژنامەوانی ئەمەریکی، وەرگیراوە و سەرجەم زانیارییەکان لە بەدواداچوون و لێکۆڵینەوە هی هەوڵ و ماندووبوونی ئەوە.

40 ملیۆن ساڵ لەمەوبەر، خاکی بنکی زەریا تەقیەوە و گڕتاوی تواوە دەستی کرد بە وروژم کردن بۆ دەرەوە. وردە وردە سارد دەبۆوە هەر کە تێکەڵ بە ئاوی زەریا دەبوو و پێکهاتەی تاوێری پێکهێنا، تا لە کۆتاییدا زنجیرە چیا لەناو زەریادا سەریهەڵدا. هەر یەکێک لەم چیایانەش بەرزتر و بەرزتربوونەوە تا لە کۆتاییدا زنجیرەیەک لە دوورگە ئارێندرا. پاشان، دوای نزیکەی بەر لە 2000 ساڵ لەمەوبەر، گرۆیەک لە خەڵی دێرین هاتنە ناو ئەو دوورگانەوە لەڕێگەی کانۆو(بەلەمی کەم کێش و باریک)وە. دوای ئەمەش، هەر یەکێک لەو کۆمەڵگە بچووکانەی کە گرۆ جیا جیا هاتووەکان پێکهیان هێنا، یەکیان گرت بۆ یەک شانشینی دیاریکراو: شانشینی هەوایی (Hawaii)؛ نەتەوەیەکی سەربەخۆ لە ناوەڕاستی زەریای هێمندا. هەوایی بە تێپەڕبوونی کات نەتەوە، زمان، کلتوور و ناسنامەی خۆی پێکهێنا. بەڵام، هەموو ئەم ناسنامە و ڕەگەزە لە چارەنووسدا دزرا! لەلایەن نەتەوەیەکی گەورەترەوە داگیرکرا کە لەو سەری زەریاکەوە هاتبوو.

شانشینی هەوایی وەک شانشینێکی دوورەپەرێز و دابڕاو ماوەیەوە بۆ ماوەی چەندان ساڵ، تا ساڵانی 1700ـەکان و 1800ـەکان کە تێیاندا خەڵکی زۆر لە ئۆرۆپاوە هات بۆ سەردانیکردنی. زۆربەی جار هەر تەنها بە مەبەستی گەڕان بە زەریادا، بەڵام ئەوانەی کە دەمانەوە بە شێوەیەکی سەرەکی بریتیبوون لە ئەمەریکییەکان – بۆ بانگەشەکردن بۆ عیسای مەسیح. شانشینی هەوایی هەمیشە پێشوازی لەو سەردانیکەرە بێگانانە دەکرد. یەکێک لە گەڕۆکە بەریتانییەکان دیارییەکی لە ئاڵای بەریتانیا بە پادشای هەوایی بەخشی و شانشینی هەواییش لە دەرەنجامدا ئاڵای بەریتانیای گرتە ناو ئاڵاکەی خۆیەوە. کەوابێت، تا ئێرە پەیوەندییەکی باش و هاوڕێیانە لە نێوانیاندا هەیە.