کیمیای گەرمی و پێناسی زانا و یاساکان
بڵاوکردنەوە:
محمد احمد
نووسەر:
محمد احمد
بینراو:
10296
بەش:
زانست
زانایانی کیمیای گەرمی ئەو زانایانەن کە تایبەتمەندن لە توێژینەوەی کیمیای گەرمی کە ئەو لقە کیمیایەیە کە مامەڵە لەگەڵ لێکۆڵینەوە لە گەرما و کاریگەرییەکانی لەسەر کارلێک و پرۆسە کیمیاییەکان دەکات. ئەم زانایانە بنەماکانی گەرمیداینامیک و ئامرازەکانی تری بیرکاری بەکاردەهێنن بۆ لێکۆڵینەوە لە هەڵسوکەوتی کارلێک و پرۆسەکانی کیمیایی لەژێر بارودۆخی جیاوازی پلەی گەرمی و وزەدا. ڕەنگە کیمیاکارانی گەرمی لە چەندین شوێنی جیاوازدا کاربکەن، لەوانە دامەزراوە توێژینەوە ئەکادیمییەکان، تاقیگە حکومییەکان و کۆمپانیا پیشەسازییەکان، و لەوانەیە سەرنجیان لەسەر کۆمەڵێک بەکارهێنانی بەرفراوان بێت، وەک پەرەپێدانی تەکنەلۆژیای وزەی نوێ، باشکردنی پرۆسەی پیشەسازی و لێکۆڵینەوە لە... سەرچاوە و پەرەسەندنی گەردوون.
پەرەسەندنی کیمیای گەرمی وەک لقێکی کیمیا دەگەڕێتەوە بۆ کاری چەند زانای گرنگ لە ماوەی چەند سەدەیەکدا. هەندێک لە کەسایەتییە سەرەکییەکانی مێژووی کیمیای گەرمی بریتین لەمانەی خوارەوە:
1ـ ئەنتوان لاڤۆسیەر "Antoine Lavoisier" کە بە باوکی کیمیای مۆدێرن دادەنرێت و تاقیکردنەوەی پێشەنگانەی لەسەر سروشتی گەرمی و پەیوەندییەکەی بە کارلێکی کیمیاییەوە ئەنجامداوە.
2 ـ جەیمس جوول "James Joule"، کە لێکۆڵینەوەی لە پەیوەندی نێوان گەرمی و کاری میکانیکی کردووە و تاقیکردنەوەکانی یارمەتیدەر بووە بۆ دامەزراندنی هاوتای میکانیکی گەرمی، کە بنەمای یاسای یەکەمی گەرمیداینامیک پێکدەهێنێت.
3 ـ جولیۆس ڕۆبەرت ڤۆن مایر "Julius Robert von Mayer" کە پاراستنی وزەی دۆزیەوە و یەکەم یاسای گەرمیداینامیک بە شێوەی مۆدێرنەکەی پێشنیار کرد.