داڕکنێت چییە؟ شوێنێکی سەلامەتە؟

سەرەتا باسی ئینتەرنێت دەکەم...

چی دەزانیت دەربارەی ئینتەرنێت؟ ئینتەرنێت دەکەینە سێ بەشەوە، بەشی یەکەم لەوبەشە پێکدێت کە ھەموو کەس دەتوانێت سەردانی بکات (Surface Web)ـی پێدەڵێن؛ زۆر بەئاسانی چاودێری دەکرێت، وەک ئینستاگرام و فەیسبوک... کە تەنها لە سەدا 4 بۆ 5ـی ئینتەرنێت پێکدێنێت. بەشی دووەم قوڵایی ئینتەرنێت، کە لەم بەشەدا دەتوانرێت زۆر کار ئەنجامبدرێت، بەڵام جیاوازە لە بەشی یەکەم و چاودێری ناتوانرێت بکرێت. بەتەواوی دەتوانین بڵێین کە ڕۆژنامەنووس و ئەو کەسانەی باسی بابەتی سیاسی دەکەن بەکاریدەھێنن یان بابەتی بانکی؛ (Deep Web)ـی پێدەڵێن.

بەشی سێیەم ئەو شوێنەی کە ھەرگیز بیر لە سەردانی کردنی مەکەرەوە، شوێنێک کە ھیچ یاسایەکی لێنیە، شوێنێک کە نیشانەیەکی پرسیار لەسەر مرۆڤایەتی دادەنێت (Dark Web)ـی پێدەڵێن. هیچ چاودێریەکی لەسەر نییە، بەکارهێنەرانی ناو نازناویان ئاشکرا نییە. دارک وێب و دیپ وێب لە سەدا 96ـی ئینتەرنێت پێکدەهێنن.

داڕکنێت چییە؟ بەشە تاریکەکەی ئینتەرنێت کە هەموو کەسێکی ئاسایی ناتوانێت لەڕێگەی گەڕانەوە بچێتە ناویەوە، کە تۆڕێکی گەورەی نایاساییە و هەموو کارێکی نایاسایی تێدا ئەنجامدەدرێت. ئەم بەشەش لەچەند لقێک پێکدێت، و لەڕێگەی پڕۆژەی تۆڕەوە دەتواندرێت سەردانی بکرێت.

Tor Project

لۆگۆی پیازی بۆ دانراوە و خاوەنی سێ بەشی پاراستنە. لە سەرەتادا، تەنها بۆ حکومەت بوو، لەلایەن دەزگایی سیخوری ئەمریکا لەبەردەست بوو. لە ئێستادا، بۆ هەموو خەڵکی بەردەستە. شوێنێکە بۆ هەموو بابەتە سیاسیەکان و زانیارییە حکومییەکان زۆر بەقورسی بگرە ناتوانرێت چاودێری کارەکانیان بکرێت و ناوی کەسەکان ئاشکرا بکرێت.

Silk Road

ئەم بەشە بۆ بازرگانی کردن بە مادەی هۆشبەر و چەک و شتە قەدەغەکراوەکانە، وەکو لاشەی مرۆڤ و بەشەکانی لەشی مرۆڤ کە دژی یاسایە و بازاڕێکە کە تێیدا کڕین و فرۆشتن دەکرێت و مرۆڤ لەشێوەی بوکەڵەی سێکسی دەفرۆشن کە دەست و قاچیان دەبڕنەوە و هەندێک جار زمان و گوێشیان لێ دەکەنەوە. تەنانەت، ڤیدێۆی سێکسی بەکۆمەڵ کە دەستدرێژیی دەکەنە سەر قوربانییەکە و بکوژی بەکرێگیراویشی تێدایە دەتوانرێت کەسانی زۆر گەورە کە دەستگەیشتن پێیان زۆر قورس بێت بە 100000$ لەناویبەرن. لەم بەشەدا ئەو پارەیەی کە بەکاردەهێندرێت جۆری (بیتکۆینە)، ناوی کڕیار و فرۆشیار ئاشکرا نییە و نهێنییە.