ئەمە بابەتێکە کە زانایان و توێژەرەوانی بواری گەردوونناسی و زانستە گەردوونییەکان بە بەردەوامی لێکۆڵینەوەی لەسەر دەکەن. لە ڕاستیدا بەڵگە زانستییەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە ڕۆژێک لە ڕۆژان ئاو و کەشوهەوایەکی گونجاو لەسەر ڕووی هەسارەی مەریخ هەبووە کە دەکرێت ببێتە هۆی دروستبوونی ژیان لەسەری، بەڵام بە تێپەڕبوونی کات ئەو دۆخە گۆڕاوە و ژیان لەسەر ئەو هەسارەیە لەناوچووە...

هۆکارە سەرەکییەکانی ئەم گۆڕانکارییە دەگەڕێتەوە بۆ چەند هۆکارێك:

یەکەم: کێشی کەمی هەسارەی مەریخ بووەتە هۆی ئەوەی کە نەتوانێت کێشی پێویست بۆ ڕاگرتنی بەرگە هەوایەکی چڕ دروست بکات؛ ئەمەش وایکردووە کە زۆربەی ئەو گازانەی کە پێکهاتەی سەرەکی بەرگە هەوان بۆ بۆشایی گەردوون هەڵبێن...

دووەم: نەبوونی مەیدانێکی موگناتیسی بەهێز لە دەوری مەریخ بووەتە هۆی ئەوەی کە تیشکە زیانبەخشەکانی خۆر ڕاستەوخۆ کاریگەری لەسەر ڕووی هەسارەکە دابنێن و ببنە هۆی لەناوچوونی ژیان...

سێیەم: گۆڕانکارییە کەشوهەواییەکان کە بە تێپەڕبوونی کات ڕوویانداوە بوونەتە هۆی ئەوەی کە زۆربەی ئاوی سەر ڕووی هەسارەکە بۆ ژێرەوە بڕوات یان ببێتە بەفر و سەهۆڵ لە جەمسەرەکانی. ئەمانە و چەندین هۆکاری تر بوونەتە هۆی ئەوەی کە ژینگەیەکی نالەبار بۆ ژیان لەسەر مەریخ دروست ببێت و هەر ژیانێک کە لەوێ هەبووبێت لەناوبچێت...

ئێستا زانایان هەوڵ دەدەن لە ڕێگەی ناردنی ئامێر و کەرەستەی تایبەت بۆ سەر ڕووی مەریخ زانیاری زیاتر کۆبکەنەوە دەربارەی مێژووی ئەو هەسارەیە و ئەگەری بوونی ژیان لەسەری لە ڕابردوودا، هەروەها لێکۆڵینەوە دەکەن لەسەر ئەگەری دووباره گەڕانەوەی ژیان لەسەر مەریخ لە داهاتوودا لە ڕێگەی دروستکردنی کۆڵۆن و ناردنی مرۆڤ بۆ نیشتەجێبوون لەسەری. ئەم بابەتە گرنگی زۆری هەیە لە بواری توێژینەوە زانستییەکان و تێگەیشتن لە چۆنیەتی دروستبوون و لەناوچوونی ژیان لەسەر هەسارەکانی تر؛ هەروەها یارمەتیدەرە بۆ تێگەیشتنی باشتر لە سروشتی ژیان لەسەر زەوی و پاراستنی لە مەترسییەکانی داهاتوو...

لە ڕاستیدا ئەم بابەتە زۆر فراوانترە لەوەی کە لە سەرەتادا باسمان کرد یەکێکی تر لە هۆکارە گرنگەکانی تری لەناوچوونی ژیان لەسەر مەریخ پەیوەندی بە چالاکی گڕکانییەکانەوە هەیە. لە سەرەتادا چالاکی گڕکانییەکان لەسەر مەریخ یارمەتیدەر بوون بۆ دروستبوونی کەشێکی گونجاو بۆ ژیان، بەڵام بە تێپەڕبوونی کات و کەمبوونەوەی ئەم چالاکییانە بەرگە هەوای مەریخ بەرەبەرە بەرەو تەنکتر بردۆتەوە و هەروەها توانای پاراستنی گەرمی و شێی پێویستی لەدەستدا...

هەروەها توێژینەوەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە گۆڕانکارییەکانی لە سوڕی خولانەوەی مەریخدا ڕوویانداوە کاریگەرییان هەبووە لەسەر کەشوهەوای هەسارەکە و بوونەتە هۆی دروستبوونی سەردەمی سەهۆڵبەندان و وشکەساڵی کە ئەمانەش کاریگەری نەرێنییان لەسەر ژیان هەبووە...

لەلایەکی ترەوە هەندێک لە زانایان پێیان وایە کە ڕەنگە کاریگەری دەرەکی وەک بەرکەوتنی نەیزەک یان تیشکدانەوەی بەهێزی خۆر ڕۆڵیان هەبووبێت لە لەناوبردنی ژیان لەسەر مەریخ، ئەمەش لە ڕێگەی گۆڕینی پێکهاتەی کیمیایی بەرگە هەوا یان دروستکردنی گۆڕانکاری لەناکاو لە کەشوهەوادا...

جێی باسە کە هەرچەندە ئێستا ژیان لەسەر ڕووی مەریخ نەماوە، بەڵام هێشتا ئەگەری بوونی ژیانی سادە لە ژێر ڕووی هەسارەکەدا هەیە بە تایبەتی لەو ناوچانەی کە ئاو له ژێرەوەیدا هەیە؛ بۆیە ناسا و ئاژانسە ئاسمانییەکانی تر بە بەردەوامی هەوڵی دۆزینەوەی نیشانەکانی ژیان دەدەن لە ڕێگەی ناردنی ڕۆبۆت و کەشتی ئاسمانی بۆ سەر مەریخ...

لە کۆتاییدا دەبێت ئاماژە بەوە بکەین کە تێگەیشتن لە هۆکارەکانی لەناوچوونی ژیان لەسەر مەریخ گرنگی تایبەتی هەیە بۆ زانایان، چونکە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ تێگەیشتنی باشتر لە مێژووی گەشەسەندنی ژیان لە کۆمەڵەی خۆردا و هەروەها دەتوانێت وانەیەک بێت بۆ پاراستنی ژینگەی هەسارەکەمان و دووبارە نەبوونەوەی هەمان چارەنووس بۆ هەسارەکەمان.